Paratoner, statik elektrik yüklü bulutlarla yeryüzü arasında oluşan şiddetli elektrik akımının insanlara, binalara, elektrikle çalışan cihazlara, elektrik tesisatına zarar vermeden doğrudan toprağa aktarılmasını sağlayan elektriksel güvenlik ekipmanıdır.

Yıldırımsavar Özelliğiyle Öne Çıkan Paratoner Nasıl Çalışır?

Yıldırımın yol açabileceği hasarlardan korunmayı sağlayan yöntemler, yıldırım engelleyiciler ve yıldırım yakalayıcılar olmak üzere iki gruba ayrılır. Paratonerler, yıldırım yakalama prensibine göre çalışır. Korunmak istenen yapıların en yüksek noktasına yerleştirilen ve dış yıldırımlık sistemi ismiyle de adlandırılan paratonerler, ucundaki metal çubuk yardımıyla yıldırımı üzerine çekerek akımı toprağa gönderir. Binaların ya da yükseltilerin en yüksek kısmına konumlandırılan paratonerler, uzun ve sivri tasarımlı bir boru, toprağa gömülen metal levha ve iki düzeneği birbirine bağlayan bakır iletken tellerden meydana gelir.  İletken tellerin yapısı ve bu tellerin ucunda yer alan iyonlar, bulutların çarpışmasıyla açığa çıkan statik elektrik akımını yakalama etkisine sahiptir. İletken teller aracılığıyla güvenli bir şekilde toprağa aktarılan akım, toprağın nötrleştirme özelliği sayesinde etkisiz hale getirilir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından desteklenerek kanuni şartlara bağlanan periyodik bakım uygulamasının yılda en az bir defa yapılması zorunludur. Paratoner periyodik kontrol işlemleri sırasında, ölçümleme cihazları yardımıyla sistemin sağlam çalışıp çalışmadığı kontrol edilir. Direğinde ve yakalama ucunda herhangi bir paslanma olup olmadığı belirlenir. İniş iletkenlerinin S mesafesini koruyarak inip inmediğine bakılır. Emniyet mesafesi olarak da adlandırılan S mesafesi; yıldırım düşmesi sırasında elektrik akımını güvenli ve kontrollü şekilde toprağa gönderen koruma payıdır. Daha açık belirtmek gerekirse; iniş iletkeni olan bakır telli düzeneğin, en yakın topraklanmış iletkene (toprağa gömülen metal levha) ulaşana kadar olan bölümün tamamında, kıvılcım atlamasına fırsat bırakmayan emniyet payıdır. İniş iletkenlerinde süreklilik testi yapılır. Ölçüm klemensinin değiştirilmesi ya da sıkıştırılması işlemleri uygulanır.